NL
Sofie van Brunschot
Stel je wilt als architect – of gewoon als geïnteresseerde – een gebouw bezoeken dat door een vrouw is ontworpen. De kans dat je zo’n gebouw tegenkomt als je je huis uitstapt en lukraak wat gebouwen bekijkt is nihil. Verreweg de meeste gebouwen zijn ontworpen door mannen. In haar zoektocht naar vrouwelijke rolmodellen binnen de architectuurwereld liep Sofie van Brunschot (1991), architect, precies hier tegenaan. Wil je specifiek het werk van een vrouw bekijken, dan moet je goed weten waar je moet zoeken. Maar waar begin je dan? Er is weinig kennis over het schaarse aantal vrouwen in de architectuur en hun werk is vaak onzichtbaar. En wanneer is een gebouw ontworpen door een vrouw? Een veelgehoorde vraag, waar Sofie zelf ook nog geen eenduidig antwoord op heeft.
Na de initiële start van Gebouwen door Vrouwen, bleef het project langere tijd op de plank, of op haar Instagram-pagina, liggen. De ‘Deel je ding’-sessie tijdens de expositie bij Nieuw Charlois, gaf een nieuwe impuls om aan de slag te gaan met dit project. Alle mensen die gereageerd hadden op de Very Open Call van Residency for the People en SMELT, waaronder Sofie, wiens projecten helaas niet waren geselecteerd voor de residentie werden uitgenodigd om hun ideeën te delen. De vraag ‘Hoe kan je de volgende stap maken in je project?’ stond centraal. Samen kun je meer dan alleen. Sofie bleek vooral een stok achter de deur nodig te hebben en af en toe iemand om mee te sparren. Dromen voor Gebouwen door Vrouwen had ze genoeg. Een soort ‘residency light’ werd in het leven geroepen en plannen werden gesmeed om het project ook buiten de digitale belevingswereld een plek te geven. Te beginnen met een walking tour langs gebouwen (ontworpen) door vrouwen in Rotterdam.
Goed, we willen gebouwen van vrouwen bewonderen, maar het zijn er dus (nog) niet zo gek veel. En ze zijn moeilijk te vinden. Hier komt ook de vraag ‘wanneer valt iets in de categorie Gebouwen door Vrouwen?’ terug. Is het gebouw alleen ontworpen door een vrouw als de hoofdarchitect een vrouw is? Komt het gebouw ook op de lijst als het team van architecten vrouwen zijn maar de hoofdarchitect een man is? Voor Sofie is het doel van Gebouwen door Vrouwen een toegankelijk en laagdrempelig overzicht te creëren van gebouwen ontworpen door vrouwen, zodat deze zichtbaarder worden bij een breder publiek en een inspiratie kunnen vormen voor zowel gevestigde als toekomstige architecten. Te starten met alleen die gebouwen waar de hoofdarchitect een vrouw is.
Jarenlang werd het architectenberoep, net als de meeste andere beroepen, uitsluitend (en daarna voornamelijk) beoefend door mannen. Logisch dus dat het overgrote deel van onze gebouwde omgeving ontworpen en gepland is door mannen. Maar hoewel er in Nederland sinds de eerste vrouwelijke architect, Margaret Staal-Kropholler die haar loopbaan als architect startte in 1907, geleidelijk meer vrouwen volgden, zijn de meeste (zichtbare) architecten tot op heden man. De architectuuropleidingen hebben al jaren een ongeveer gelijke bezetting van vrouwelijke en mannelijke studenten, maar verreweg de meeste afdelingshoofden en hoogleraren zijn nog steeds man. En ondanks het grotere aantal afgestudeerde vrouwelijke architecten, zijn de hogere posities binnen architectenbureaus overwegend bekleed door (voornamelijk witte) mannen. Ook in de architectuurwereld geldt: hoe hoger op de ladder je zoekt, hoe minder vrouwen je zult vinden. Als je je ervan bewust bent dat bouwprojecten soms pas na jaren worden opgeleverd, zul je begrijpen dat de meeste gebouwen die je ziet als je naar buiten loopt, ontworpen zijn door mannen.
De Rotterdam Architectuur Maand bood de perfecte achtergrond voor het eerste offline event van Gebouwen door Vrouwen. In samenwerking met AIR organiseerde Sofie een tour langs drie, door vrouwen ontworpen, gebouwen in het centrum van Rotterdam. Op een stralende dag verzamelde de enthousiaste deelnemers, waaronder een aantal mannen, zich voor een wandeling langs de RVS-flat van Wilhelmina Jansen, de Kruispleinflat van Francine Houben (Mecanoo) en het transformatieproject Lijnbaan 35-43 van Marjolein van Eig (BureaVanEig). Het gastbezoek van Van Eig zorgde voor een waardevolle bijdrage over haar eigen werk en ervaringen. Na afloop werd er een ‘Gebrouwen door Vrouwen’-biertje gedronken en was er ruimte voor goede gesprekken en uitwisseling van ideeën over de positie van vrouwen in de architectuurwereld. En het delen van enthousiasme voor het initiatief!
Al bij de ‘Deel je ding’-sessie was duidelijk dat Sofie grote plannen had voor Gebouwen door Vrouwen. De eerdergenoemde Instagram-pagina was maar de start. Residency for the People bracht Sofie in contact met de in Rotterdam gevestigde, vrouwelijke grafisch ontwerper Wibke Bramesfelt, die een heuse huisstijl ontwierp inclusief een lettertype ontworpen door een vrouw. De eerste versie van het logo, ontworpen door Sofie, kreeg ook een professionele make-over. Daarnaast heeft Sofie de afgelopen tijd gewerkt aan een website om de database grootser op te zetten en het overzicht inzichtelijker te maken. Deze database van projecten velt geen oordeel over de kwaliteit van de architectuur, maar geeft een objectief overzicht. Het plan is dat de website een basis vormt, waarbij de Instagram-pagina als medium wordt ingezet om projecten uit te lichten en om verbinding te leggen met de gebruikers. Daarnaast hoopt ze dat de vrouwelijke architecten op de website ook een platform kunnen vinden. Ze droomt van bijvoorbeeld profielen, gastbijdragen, opiniestukken of lezingen. En als al die Gebouwen door Vrouwen dan zijn vastgelegd in de database? Een fysiek naslagwerk in de vorm van een mooie publicatie staat ook op het wensenlijstje.
Na de eerste (uitverkochte) walking tour, staan er in de toekomst nog meer excursies op het programma en hoopt Sofie ook andere bijeenkomsten en activiteiten te organiseren. Gebouwen door Vrouwen is een viering van het werk van vrouwelijke architecten. De tweede en derde stap zijn gezet, de volgende stappen kun je volgen op @_gebouwendoorvrouwen op Instagram.
EN
Suppose you’re an architect – or someone interested in architecture – and you want to visit a building designed by a woman. The chances of you encountering such a building when you step outside your house and look around is close to zero. The vast majority of buildings were designed by men. This is what Sofie van Brunschot (1991), herself an architect, encountered on her search for female role models within the architecture world. If you want to look specifically at the architectural work of a woman, you need to know where to look. But where do you start? Little is known about the scarce number of women in architecture and their work is often invisible. And what is the definition of a building designed by a woman? A frequently asked question, to which Sofie herself does not yet have an unambiguous answer.
After the initial start of Gebouwen door Vrouwen (Buildings by Women), the project remained on the shelf, or in this case on her Instagram page, for a long time. Sofie’s participation in the ‘Share your Thing’ session during the exhibition at Nieuw Charlois, served as an impulse to continue the project. Anyone that responded to the Very Open Call from Residency for the People and SMELT, whose projects were unfortunately not selected for the residency, were invited to share their ideas. The central question during this Sunday afternoon was ‘How can you take the next step in your project?’. We figured that joining forces would get everyone a bit further along. For Sofie’s plans for Gebouwen door Vrouwen, the sky was the limit. She just needed someone to crosscheck her ideas with and someone to check in on her progress. A ‘residency light’, if you will, was created and plans were made to give the project a place outside the digital experience it had been until now. Starting with a walking tour along buildings designed by women in Rotterdam.
So, you want to admire buildings designed by women, but there aren’t that many (yet). And they are hard to find. The question ‘when does something fall into the category ‘built by women’?’ returns to the forefront here as well. Do we consider the building designed by a woman, only if the leading architect is a woman? Would the building make the cut if the team of architects are women, but the leading architect is a man? For Sofie, the goal for Gebouwen door Vrouwen is to create an easily accessible overview of buildings designed by women. So that they can be an inspiration for both established and future architects and gain more visibility with a broader audience. Starting with only those buildings where the leading architect is a woman.
For years, architecture as a profession, like most other professions, was practiced exclusively (and after that mainly) by men. It is therefore logical that the vast majority of our built environment is designed and planned by men. And although more and more women have gradually followed in the footsteps of the first female architect in the Netherlands, Margaret Staal-Kropholler, who started her career as an architect in 1907, most (visible) architects to date are men. For years now, architecture courses have had an approximately equal number of female and male students enrolled, but most department heads and professors are still male. And despite the growing number of women graduating as architects, senior positions within architectural firms are predominantly held by (mainly white) men. As in other professions, in architecture too, the higher up in rank, the fewer women you will find. If you add to this mix that the time for construction of projects to be completed can take years, you’ll understand that most of the buildings you see when you step outside your front door are designed by men.
The Rotterdam Architecture Month provided the perfect backdrop for the first offline event of Gebouwen door Vrouwen. In collaboration with AIR, Sofie organized a tour along the three buildings designed by women in the center of Rotterdam. On a bright sunny day, the enthusiastic participants, including several men, gathered for a tour past the RVS flat designed by Wilhelmina Jansen, the Kruisplein flat designed by Francine Houben (Mecanoo) and the transformational project Lijnbaan 35-43 designed by Marjolein van Eig (BureVanEig). Van Eig’s guest visit provided a valuable insight into her own work and experiences. Afterwards there was an opportunity to have a beer brewed by women and participants exchanged ideas about the position of women in the world of architecture. (And shared their enthusiasm for the initiative!)
From the very first start at the ‘Share your Thing’ session, it was clear that Sofie had big plans for Gebouwen door Vrouwen. The aforementioned Instagram page was just the start. Residency for the People linked Sofie with Rotterdam-based female graphic designer Wibke Bramesfelt, who designed a proper graphic identity including a font designed by a woman. The first version of the logo, designed by Sofie, also received a professional makeover. In addition, Sophie has recently been working on a website to set up the database on a bigger scale with a clearer overview. This database of projects provides an objective survey, without judging the quality of the architecture. The plan is for the website to form a basis, and to use the Instagram page as a medium to highlight projects and connect with users. In addition, she hopes that the female architects can also find a platform on the website. She dreams of, for example, profiles, guest contributions, opinion pieces or lectures. And if all those buildings designed by women have been collected in the database? A Gebouwen door Vrouwen catalogue in the form of a beautiful publication is part of the dream.
After the first (sold out) walking tour, plans for more excursions are being made and Sofie hopes to soon organize other meetings and activities too. Gebouwen door Vrouwen is a celebration of the work of female architects. The second and third step have been taken, for all the other next steps you can follow along at @_gebouwendoorvrouwen on Instagram.
